Kolekcja Institut für Deutsche Ostarbeit
| tytuł: |
Kolekcja Institut für Deutsche Ostarbeit |
| rok: | 2016 |
| wymiary: | 220/120/120 cm |
| technika: | instalacja z dźwiękiem, stal, szkło, żeliwo, akryl, pigment, ambrotypia, niemiecki oryginalny głośnik, dźwięk: kompilacja przemówienia Hansa Franka z inauguracji działalności Institut für Deutsche Ostarbeit w 1940 w Krakowie, czas 7 min. |
| współpraca: | Dariusz Sitek, Aleksandra Wolter Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| opis: | W swoich najnowszych projektach artystycznych Dorota Nieznalska zajmuje się trudną historią stosunków polsko-niemieckich, dla których cezurę stanowi okres II wojny światowej i powojennych, wymuszonych, masowych przesiedleń ludności: niemieckiej z Warmii i Mazur, Pomorza i Śląska oraz polskiej, z terenów centralnych i włączonych po wojnie w skład ZSRR terenów przedwojennych województw wschodnich na tzw. Ziemie Odzyskane. Dialektyka pamięci i niepamięci naznaczonych traumatycznie miejsc, która pojawia się w twórczości artystki, ma przy tym cechy autobiograficzne; dziadkowie Nieznalskiej byli pochodzącymi z Rudenki pod Leskiem Bojkami, przymusowo przesiedlonymi na „odzyskane” tereny dawnych Prus Wschodnich w 1947 roku w ramach Akcji „Wisła”. Instalacja prezentowana we wnętrzu zrekonstruowanych zabudowań niemieckich kolonistów z Gołkowic Dolnych została stworzona specjalnie dla tej przestrzeni. Praca składa się z trzech części: przefotografowanych przez artystkę etnograficznych i antropologicznych zdjęć pochodzących ze zbioru kilkudziesięciu tysięcy fotografii zebranych i wykonanych podczas II wojny światowej przez sekcje fotograficzne założonego przez nazistów w 1940 roku w Krakowie Institut für Deutsche Ostarbeit (IDO) [Instytutu Niemieckiej Pracy Wschodniej], odlewów głów lalek oraz nagrania przemówienia generalnego gubernatora Hansa Franka inaugurującego działalność IDO.
Praca Nieznalskiej jest refleksją nad wykorzystaniem metod antropologii i etnografii, jak również historii sztuki przez narodowy socjalizm i ukazuje uwikłanie nauki w totalitaryzm, a także dwuznaczny status neutralnych i niewinnych na pierwszy rzut oka krajoznawczych i etnograficznych fotografii. Zdjęcia przedstawiające ludność południowej Małopolski, jej krajobraz i wiejską oraz małomiasteczkową architekturę nie różnią się przeważnie od tradycyjnej dokumentacji fotograficznej o charakterze etnograficznym czy krajoznawczym. Badacze podkreślają nawet, że część fotografii wchodząca w skład kolekcji pochodziła z polskich, przedwojennych źródeł. Instytut miał w intencji Franka zostać przekształcony w niemiecki uniwersytet w Krakowie. Fotografie ukazywać miały walory przyrodnicze Generalnego Gubernatorstwa, zacofanie kulturowe ziem podbitej Polski, jak również dowodzić odwiecznej niemieckiej obecności na „Wschodzie” tłumaczonej jako „niemiecka misja cywilizacyjna”. W tym celu nie zawahano się użyć instrumentalnie historii Sądecczyzny, w tym epizodu tzw. kolonizacji józefińskiej. Rekonstrukcja domu z Gołkowic Dolnych, gdzie pokazywana jest praca Doroty Nieznalskiej, przypomina także i o losach spolonizowanej w ciągu prawie dwustu lat życia na Sądecczyźnie ludności, przybyłej tutaj w XVIII wieku./Wojciech Szymański/ |
© Dorota Nieznalska 2009 - 2023 | polityka prywatności
wdrożenie strony www: Brandrei.com